FMT 1 | FMT 2 | FMT 2/73 | FMT 3 | Ober-Olm | Lohmar | Ahrweiler | Dillenburg |
Die ersten Typentürme wurden im Zuge des Aufbaus des bundesweiten Richtfunknetzes durch die ehemalige Deutsche Bundespost ab den 1960er Jahren gebaut. Die Funktürme vom Typ FMT 1, FMT 2 und FMT 3 wurden meist als Knoten entlang der Funktrassen oftmals in abgelegenen Gegenden errichtet und verfügen über ein großzügig dimensioniertes Betriebsgeschoss zur Unterbringung der technischen Gerätschaften. Viele Typentürme dieser Generation dienten aufgrund ihrer geographisch exponierten Standorte gleichzeitig auch als Grundnetzsender für des ZDF und die Dritten Fernsehprogramme, so zum Beispiel die Fernmeldetürme Heckenbach (Sender Ahrweiler), Hünenburg (Sender Bielefeld) oder Bödefeld (Sender Hochsauerland), und werden heute zur Ausstrahlung von DVB-T genutzt. Mit der Einführung landesweiter, privater Radiosender in allen Bundesländern außer Nordrhein-Westfalen kommt vielen Funktürmen der Typen FMT 1 bis FMT 3 seit der zweiten Hälfte der 1980er Jahre auch eine Funktion als leistungsstarker UKW-Grundnetzsender zu. Die Typen FMT 2 und FMT 3 stellen mit den Funktürmen Habichtswald (FMT 2/72, 180 meter), Bungsberg (FMT 2, 177,6 meter) und Bödefeld (FMT 3, 171 meter) die höchsten Typentürme. |
Standort | Turmtyp | NN (m) | Turm (m) | Aufsatz (m) | Gesamt (m) |
---|---|---|---|---|---|
  | |||||
Köterberg (Lügde) | FMT 1 | 491 | 70,3 | 28,2 | 98,5 |
Montabaur | FMT 1 | 539 | 93,0 | 5,6 | 98,6 |
Eppstein (Kelkheim) | FMT 1 | 488 | 93,3 | 9,0 | 102,3 |
Friedberg | FMT 1 | 505 | 100,3 | 5,0 | 105,3 |
Bonn (Alfter) | FMT 1 | 167 | 107,0 | 0 | 107,0 |
Ober-Olm * | FMT 1 | 253 | 76,3 | 31,6 | 108,0 |
Gießen (Biebertal) | FMT 1/73 | 490 | 108,9 | 0 | 108,9 |
Minden (Porta Westfalica) | FMT 1/73 | 204 | 108,9 | 0 | 108,9 |
Morbach | FMT 1/72 | 749 | 107,2 | 2,0 | 109,2 |
Tecklenburg | FMT 1 | 189 | 76,3 | 35,5 | 111,6 |
Augsburg (Hollenbach) | FMT 2 | 512 | 94,7 | 19,9 | 114,5 |
Haltern | FMT 1 | 137 | 76,3 | 40,0 | 116,4 |
Weiden (Theisseil) | FMT 1 | 635 | 70,0 | 48,0 | 118,0 |
Burgbernheim * | FMT 2/72 | 488 | 118,7 | 0 | 118,7 |
Willich | FMT 2 | 38 | 94,1 | 24,9 | 119,0 |
Wesendorf (Ummern) | FMT 2 | 62 | 94,8 | 25,0 | 119,8 |
Hürtgenwald | FMT 2 | 379 | 120,0 | 0 | 120,0 |
Bad Kreuznach | FMT 2 | 317 | 117,7 | 5,3 | 122,9 |
Bad Dürkheim (Herxheim) | FMT 2 | 465 | 124,2 | 0 | 124,2 |
Lohmar | FMT 2 | 214 | 94,4 | 29,9 | 124,3 |
Donaueschingen (Hüfingen) | FMT 1/73 | 913 | 108,9 | 16,6 | 125,5 |
Bamberg (Buttenheim) * | FMT 1/81 | 554 | 126,2 | 0 | 126,2 |
Hildesheim (Sibbesse) | FMT 2 | 342 | 120,0 | 8,7 | 128,7 |
Damme (Steinfeld) | FMT 2/73 | 115 | 102,8 | 30,9 | 133,6 |
Bassum | FMT 2/73 | 52 | 102,8 | 31,0 | 133,8 |
Hambergen (Vollersode) | FMT 2/73 | 36 | 102,8 | 31,0 | 133,8 |
Heeslingen | FMT 2/73 | 39 | 102,8 | 31,0 | 133,8 |
Verden | FMT 2/73 | 71 | 102,8 | 31,0 | 133,8 |
Linsburg | FMT 2/73 | 73 | 102,9 | 31,0 | 133,9 |
Oldenburg (Rastede) | FMT 2/73 | 18 | 102,9 | 31,0 | 133,9 |
Leichlingen (Witzhelden) | FMT 2 | 242 | 133,9 | 0 | 133,9 |
Vogtsburg | FMT 3/72 m | 536 | 134,7 | 0 | 134,7 |
Betzenstein | FMT 2 | 624 | 94,2 | 40,9 | 135,1 |
Lüdenscheid (Herscheid) | FMT 2/73 | 634 | 135,9 | 0 | 135,9 |
Siegen | FMT 2 | 449 | 133,9 | 2,2 | 136,1 |
Schnaitsee | FMT 2/72 | 651 | 137,4 | 0 | 137,4 |
Lüneburg | FMT 2 | 71 | 119,2 | 21,2 | 140,4 |
Hoherodskopf (Schotten) * | FMT 2/73 | 750 | 140,9 | 0 | 140,9 |
Bergen | FMT 2/81 | 99 | 133,9 | 7,4 | 141,3 |
Regensburg * | FMT 2/73 | 436 | 138,1 | 3,2 | 141,3 |
Hohes Lohr (Haina) * | FMT 1/81 | 648 | 108,9 | 33,0 | 141,9 |
Karlsruhe * | FMT 2 | 311 | 95,1 | 47,0 | 142,1 |
Waldenbuch | FMT 2/72 | 494 | 143,7 | 0 | 143,7 |
Barsinghausen (Lauenau) * | FMT 2 | 353 | 94,2 | 54,7 | 148,9 |
Ahrweiler (Heckenbach) * | FMT 2/73 | 646 | 148,9 | 0 | 148,9 |
Flensburg (Freienwill) * | FMT 2/73 | 69 | 150,0 | 0 | 150,0 |
Braunschweig * | FMT 2 | 101 | 94,8 | 59,8 | 154,6 |
Göttingen (Bovenden) * | FMT 2 | 346 | 94,8 | 60,2 | 155,0 |
Hennstedt | FMT 2 | 74 | 134,5 | 22,0 | 156,5 |
Augsburg (Heretsried) * | FMT 2/72 | 570 | 158,5 | 0 | 158,5 |
Bremerhaven (Schiffdorf) * | FMT 2/81 | 8 | 146,9 | 16,0 | 162,9 |
Bielefeld * | FMT 3/72 | 304 | 164,3 | 0 | 164,3 |
Dillenburg (Eschenburg) * | FMT 3 | 601 | 166,6 | 0 | 166,6 |
Hemmoor (Lamstedt) | FMT 2/81 | 42 | 133,9 | 33,0 | 166,9 |
Schmallenberg (Bödefeld) | FMT 3 | 788 | 154,9 | 16,1 | 171,0 |
Mudau * | FMT 3 | 577 | 126,4 | 46,5 | 173,0 | Bungsberg (Schönwalde) * | FMT 2 | 130 | 133,0 | 44,6 | 177,6 |
Kassel (Habichtswald) * | FMT 3/72 m | 593 | 167,0 | 13,0 | 180,0 |
Anzahl: | FMT 1: 9 | FMT 1/72: 1 | FMT 1/73: 3 | FMT 1/81: 2 | Summe: 15 |
---|
Anzahl: | FMT 2: 18 | FMT 2/72: 4 | FMT 2/73: 13 | FMT 2/81: 3 | Summe: 38 |
---|
Anzahl: | FMT 3: 3 | FMT 3/72: 2 | Summe: 5 |
---|
FMT 11 | FMT 12 | FMT 12 | FMT 13 | Driedorf | Wuppertal | Aachen | Schwerte |
In den 1970er und 1980er Jahren wurde das Richtfunknetz engmaschiger. Infolge der inzwischen kompakter gewordenen Technik verringerte sich der Platzbedarf, wodurch das Betriebsgeschoss kleiner ausfallen konnte. Funktürme der Typen FMT 1 und FMT 2 wurden nur noch bei großem Platzbedarf im Betriebsgeschoss errichtet. Viel häufiger wurden nun Türme der Typen FMT 11, FMT 12 und FMT 13 sowohl als weitere Knoten entlang der Richtfunktrassen als auch als Richtfunkkopfstellen und Kabelkopfstationen in der Nähe größerer Städte gebaut. Eine Funktion als leistungsstarker Fernseh- oder UKW-Grundnetzsender ist nur noch in Ausnahmefällen gegeben wie zum Beispiel beim Funkturm Driedorf. Seit den 1990er Jahren werden die in Städten gelegenen Türme der Typen FMT 11 bis FMT 13 häufig auch zur Ausstrahlung von leistungsschwachen UKW-Lokalradios genutzt. |
Standort | Turmtyp | NN (m) | Turm (m) | Aufsatz (m) | Gesamt (m) |
---|---|---|---|---|---|
  | |||||
Driedorf * | FMT 11 | 638 | 93,8 | 0 | 93,8 |
Bernbeuren | FMT 11 | 952 | 78,0 | 25,0 | 103,0 |
Winterbach (Ellerspring) | FMT 11 | 652 | 78,0 | 27,0 | 105,0 |
Fehmarn (Puttgarden) | FMT 11 | 5 | 78,0 | 30,0 | 108,0 |
Heidelberg (Dossenheim) | FMT 11 | 546 | 78,0 | 30,0 | 108,0 |
Bredstedt | FMT 11 | 41 | 103,0 | 5,0 | 108,0 |
Zernien | FMT 11 | 133 | 108,0 | 0 | 108,0 |
Willstätt | FMT 11 | 140 | 103,0 | 9,8 | 112,8 |
Mallersdorf | FMT 12 | 458 | 103,0 | 6,7 | 109,7 |
Wuppertal | FMT 12 | 294 | 103,0 | 24,0 | 127,0 |
Schwäbisch Hall (Mainhardt) | FMT 12 | 587 | 103,0 | 25,0 | 128,0 |
Fulda | FMT 12 | 408 | 128,0 | 0 | 128,0 |
Seubersdorf | FMT 12 | 616 | 128,0 | 0 | 128,0 |
Landshut (Pfeffenhausen) | FMT 12 | 506 | 128,3 | 0 | 128,3 |
Aachen | FMT 12 | 322 | 103,0 | 30,0 | 133,0 |
Bad Segeberg | FMT 12 | 50 | 103,0 | 30,0 | 133,0 |
Sendenhorst | FMT 12 | 63 | 103,0 | 30,0 | 133,0 |
Wiesbaden (Hohe Wurzel) | FMT 12 | 610 | 103,0 | 30,0 | 133,0 |
Göppingen (Lauterstein) | FMT 12 | 734 | 128,0 | 5,0 | 133,0 |
Kaiserslautern | FMT 12 | 400 | 103,0 | 30,5 | 133,6 |
Schleswig | FMT 12 | 50 | 103,0 | 33,3 | 136,3 |
Essen | FMT 13 | 89 | 128,0 | 21,2 | 149,2 |
Heide | FMT 13 | 9 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Lübeck | FMT 13 | 27 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Meschede | FMT 13 | 549 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Oberhausen (Mülheim) | FMT 13 | 86 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Osnabrück | FMT 13 | 122 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Stade | FMT 13 | 17 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Wesel | FMT 13 | 26 | 128,0 | 25,0 | 153,0 |
Burgwindheim | FMT 13 | 419 | 153,0 | 0 | 153,0 |
Nennslingen | FMT 13 | 617 | 153,0 | 0 | 153,0 |
Lingen | FMT 13 | 25 | 128,0 | 25,1 | 153,1 |
Leer | FMT 13 | 1 | 128,0 | 30,0 | 158,0 |
Lindern | FMT 13 | 33 | 128,0 | 30,0 | 158,0 |
Moers | FMT 13 | 29 | 128,0 | 30,0 | 158,0 |
Schwerte | FMT 13 | 206 | 128,0 | 30,0 | 158,0 |
Schömberg-Balingen | FMT 13 | 986 | 128,0 | 30,0 | 158,0 |
Uelzen | FMT 13 | 53 | 128,0 | 30,0 | 158,0 |
Miltenberg | FMT 13 | 480 | 158,0 | 0 | 158,0 |
Anzahl: | FMT 11: 8 | FMT 12: 13 | FMT 13: 18 | Summe: 39 |
---|
Die letzte Generation von Typentürmen mit Betriebsgeschoss bilden die in den 1980er und 1990er Jahren errichteten Typen FMT 14, FMT 15 und FMT 16. Das Betriebsgeschoss wurde weiter verkleinert wodurch die Türme weniger wuchtig als ihre Vorgängergenerationen wirken. Sie erfüllen zumeist die Funktion von Kopfstellen und lokalen UKW-Sendern, lediglich die Funktürme Badenweiler (Sender Blauen) und Eßweiler (Sender Bornberg) dienen als UKW-Grundnetzsender. Höchstgelegener Typenturm ist der Funkturm Badenweiler (FMT 14) im Südschwarzwald auf 1156 meter Höhe während der Funkturm Nüttermoor (FMT 13) in Ostfriesland mit 1 meter über NN am tiefsten gelegen ist. |
Standort | Turmtyp | NN (m) | Turm (m) | Aufsatz (m) | Gesamt (m) |
---|---|---|---|---|---|
  | |||||
Emden | FMT 14 | 2 | 66,0 | 26,5 | 92,5 |
Badenweiler (Blauen) * | FMT 14 | 1156 | 66,0 | 30,5 | 96,5 |
Duisburg | FMT 15 | 38 | 88,5 | 26,5 | 115,0 |
Mittelneufnach | FMT 15 | 636 | 88,5 | 26,5 | 115,0 |
Velbert | FMT 15 | 261 | 88,5 | 26,5 | 115,0 |
Köln | FMT 15 | 46 | 115,0 | 0 | 115,0 |
Wiggensbach (Blender) | FMT 15 | 1050 | 115,0 | 0 | 115,0 |
Willebadessen | FMT 16 | 415 | 132,5 | 0 | 132,5 |
Bochum | FMT 16 | 126 | 110,7 | 26,8 | 137,5 |
Hamburg | FMT 16 | 35 | 111,0 | 26,5 | 137,5 |
Ludwigshafen | FMT 16 | 91 | 111,0 | 26,5 | 137,5 |
Reichweiler | FMT 16 | 575 | 111,0 | 26,5 | 137,5 |
Ansbach | FMT 16 | 469 | 137,5 | 0 | 137,5 |
Hammelburg | FMT 16 | 296 | 138,0 | 0 | 138,0 |
Eßweiler (Bornberg) * | FMT 16 | 518 | 144,5 | 1,8 | 146,3 |
Anzahl: | FMT 14: 2 | FMT 15: 5 | FMT 16: 8 | Summe: 15 |
---|
FMT 8/73 | FMT 9 | FMT 10 | FMT 10 | Betzdorf | Bergheim | Euskirchen | Opladen |
Die Funktürme der Typen FMT 8, FMT 9 und FMT 10 besitzen kein Betriebsgeschoss. Sie stellen die mit Abstand am häufigsten gebaute Kategorie von Typentürmen dar und finden sich zumeist in Städten kleiner und mittlerer Größe als Kabelkopfstationen und Richtfunkendpunkte. Alle ab 1990 auf dem Gebiet der neuen Bundesländer errichteten Typentürme gehören dieser Kategorie an. Die Typen FMT 8 bis FMT 10 werden sehr häufig zur Ausstrahlung von UKW-Lokalradios genutzt. Eine Ausnahme bildet der Funktum Otterndorf, welcher als UKW-Grundnetzsender (Sender Cuxhaven) genutzt wird. Niedrigster Typenturm ist der Fernmeldeturm Saarlouis (FMT 8/73) mit 45,4 metern Höhe. |
Standort | Turmtyp | NN (m) | Turm (m) | Aufsatz (m) | Gesamt (m) |
---|---|---|---|---|---|
  | |||||
Saarlouis | FMT 8/73 | 180 | 39,9 | 5,5 | 45,4 |
Lübbecke | FMT 9 | 68 | 38,0 | 9,5 | 47,5 |
Wadern | FMT 8/73 | 271 | 32,6 | 15,2 | 47,8 |
Winsen | FMT 8/73 | 6 | 40,5 | 9,8 | 50,3 |
Tübingen | FMT 8/84 | 430 | 35,0 | 21,1 | 56,1 |
Buxtehude | FMT 8/73 | 5 | 47,0 | 10,8 | 57,8 |
Saarbrücken | FMT 8 | 370 | 42,3 | 17,7 | 60,0 |
Betzdorf | FMT 8/73 | 454 | 42,5 | 17,6 | 60,1 |
Dissen | FMT 8/84 | 250 | 43,0 | 17,5 | 60,5 |
Ebersburg | FMT 8/84 | 606 | 60,5 | 0 | 60,5 |
Rosenheim | FMT 8/73 | 446 | 49,5 | 13,5 | 63,0 |
Freiburg | FMT 9/93 | 2 | 48,0 | 17,0 | 65,0 |
Homburg | FMT 8 | 230 | 64,9 | 1,0 | 65,8 |
Lippstadt | FMT 9/73 | 82 | 57,5 | 10,0 | 67,5 |
Remscheid | FMT 10 | 377 | 63,0 | 6,0 | 69,0 |
Illertissen | FMT 8 | 512 | 62,0 | 8,0 | 70,0 |
Essen | FMT 10 | 153 | 59,3 | 13,2 | 72,5 |
Alsfeld | FMT 9/84 | 446 | 57,5 | 17,5 | 75,0 |
Büren | FMT 9/73 | 311 | 57,5 | 17,5 | 75,0 |
Pirmasens | FMT 9 | 424 | 57,9 | 17,1 | 75,0 |
Gummersbach | FMT 9/73 | 429 | 57,5 | 17,5 | 75,0 |
Wetzlar | FMT 9/73 | 150 | 57,5 | 17,5 | 75,0 |
Traunstein | FMT 9 | 650 | 57,7 | 17,5 | 75,2 |
Wippershain | FMT 9 | 454 | 75,2 | 0 | 75,2 |
Bergheim | FMT 9 | 74 | 58,1 | 17,5 | 75,5 |
Landau | FMT 9 | 140 | 75,5 | 0 | 75,5 |
Hofgeismar | FMT 9/84 | 376 | 58,0 | 18,0 | 76,0 |
Homberg | FMT 9/84 | 447 | 76,0 | 0 | 76,0 |
Hann. Münden | FMT 9 | 385 | 57,1 | 25,3 | 82,4 |
Villingen | FMT 10/84 | 783 | 83,9 | 0 | 83,9 |
Delmenhorst | FMT 10/84 m | 8 | 84,1 | 0 | 84,1 |
Nordenham | FMT 10/73 | 4 | 70,2 | 14,9 | 85,0 |
Papenburg | FMT 10/84 m | 2 | 70,3 | 15,0 | 85,3 |
Aurich | FMT 10/84 m | 6 | 70,7 | 15,0 | 85,7 |
Herne | FMT 10/84 m | 60 | 84,5 | 1,5 | 86,0 |
Gemünden | FMT 9/73 | 383 | 88,5 | 0 | 88,0 |
Norden | FMT 10/84 m | 6 | 70,5 | 17,5 | 88,0 |
Bremerhaven | FMT 10 | 3 | 72,0 | 18,0 | 90,0 |
Erkelenz | FMT 10 | 99 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Geldern | FMT 10 | 25 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Grevenbroich | FMT 10/73 | 57 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Hagen | FMT 10 | 444 | 75,0 | 15,0 | 90,0 |
Hamm | FMT 10 | 62 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Holzminden | FMT 10/73 | 449 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Lüdenscheid | FMT 10 | 444 | 75,0 | 15,0 | 90,0 |
Mönchengladbach | FMT 10/73 | 46 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Kleve | FMT 10 | 39 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Opladen | FMT 10 | 62 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Sinsheim | FMT 9 | 254 | 72,5 | 17,5 | 90,0 |
Westerland | FMT 10/73 | 3 | 75,0 | 15,0 | 90,0 |
Dieburg | FMT 10 | 220 | 75,0 | 15,0 | 90,5 |
Euskirchen | FMT 10/73 | 147 | 73,0 | 17,5 | 90,5 |
Mettmann | FMT 10/73 | 172 | 73,0 | 17,5 | 90,5 |
Recklinghausen | FMT 10 | 108 | 73,0 | 17,5 | 90,5 |
Otterndorf | FMT 10/73 | 3 | 72,4 | 19,0 | 91,4 |
Buchholz | FMT 10/84 | 73 | 72,5 | 19,5 | 92,0 |
Bottrop | FMT 10/73 | 52 | 72,9 | 19,6 | 92,5 |
Solingen | FMT 10/84 m | 240 | 78,3 | 17,6 | 95,9 |
Limburg | FMT 10/84 m | 180 | 80,5 | 17,5 | 98,0 |
Krefeld | FMT 10/73 | 33 | 72,5 | 28,0 | 100,0 |
Marburg | FMT 10/73 | 357 | 108,0 | 6,5 | 114,5 |
Gelsenkirchen | FMT 10 | 44 | 120,0 | 0 | 120,0 |
Anzahl: | FMT 8: 17 | FMT 8/73: 10 | FMT 8/84: 4 | Summe: 31 |
---|
Anzahl: | FMT 9: 36 | FMT 9/73: 10 | FMT 9/84: 11 | FMT 9/93: 2 | Summe: 59 |
---|
Anzahl: | FMT 10: 68 | FMT 10/73: 28 | FMT 10/84: 29 | FMT 10/93: 2 | Summe: 127 |
---|